Türklerin Balkanlara geçişi üç kademede gerçekleşmiştir. Birincisi Oğuzların öncesi Türklerle, ikincisi Selçuklu zamanında Sarı Saltuk ile Balkanlara göç eden Oğuzlarla ve üçüncüsü Osmanlı zamanındaki iskan politikasıyla gerçekleşmiştir. Bunlardan ilki hakkında yeteri kadar araştırma yoktur.
Sarı Saltuk, Osmanlı öncesinde Balkanları İslamiyetle tanıştırmıştır.
Saltukname’ye göre Sarı Saltuk, kendisini tanıtmadan önce defalarca kez Bosna’da bulunmuştur. Fakat bu sadece gezi ve gözlem amaçlıdır. Yine Saltukname’ye göre Bosnalıların Müslümanlığı tanımaları Sarı Saltuk Baba sayesinde olmuştur. Frenklerin (Fransızların) Bosna’ya saldırısının geri püskürtülmesinde Sarı Saltuk Baba büyük rol oynamıştır.
Sarı Saltuk’un bir savaş sırasında şehit olduğu rivayet edilir. Şehit olmadan önce çevreden gelecek olan beyler için birer tabut hazırlatılmasını ister. Tabutların her yere konmasını söyler. Bu nedenle Sarı Saltuk’un çok sayıda kabri vardır. Bosna meliki de bir tabut alıp Blagay’a getirir ve burada Blagay Tekkesi’ni kurar. Sarı Saltuk Tekkesi, Sarı Saltuk’un Bosna’daki makamı gibidir.
Bosna’yı olduğu gibi Arnavutluk’u da İslamiyetle tanıştıran, Sarı Saltuk Babadır. Arnavutluk’un Kruja şehrinde Sarı Saltuk’un bir türbesi bulunmaktadır. Evliya Çelebi, Arnavutların ‘Sarı Saltuk Günü’ kutladıklarından bahseder. Bunların dışında Kruja ve Batı Arnavutluk’ta bulunan Saranda şehrinde, Sarı Saltuk’a ait olduğu rivayet edilen ayak izleri bulunmaktadır.
Sarı Saltuk Baba, Makedonya’ya da uğramıştır. Saltukname’de Makedonya’dan bahsedilmese de Ohri’de önemli bir miras bırakmıştır. Ohri Gölü’nün kıyısında bulunan Sveti Naum Manastırı’nda Sarı Saltuk’a ait olduğu bir türbe olduğu inanılmaktadır. Makedon halkının Naum olarak bildiği kişinin de Sarı Saltuk olduğu inancı yaygındır.
Kosova’da ise hala canlıdır. 1289 yılında Dragaş iline bağlı bir köyde bir cami yaptırılmıştır. Bu camide Sarı Saltuk’a ait olduğuna inanılan bir kitabe bulunmaktadır. I. Kosova Savaşı’nın 1389 yılında olduğunu da düşünürsek, Kosova’da bu savaştan 100 yıl önce Müslümanlara rastlamak mümkündür. Kosova’da da Sarı Saltuk’a ait olduğu pek çok mezar bulunmaktadır.
Çoğu tarihçi Boşnaklar ve Arnavutların Müslümanlığı Osmanlı ile tanıdığını söyler. Fakat Sarı Saltuk, Osmanlı Devleti Balkanlara geçmeden çok daha uzun zaman önce Balkanlara geçmiştir. Buralarda birçok tekke ve zaviye kurmuştur. İlk başta kendilerini yabancılayan ve kötü gören halk da zamanla kendilerine alışmış, hatta zalimlerin yanında halkın yanında duran da Sarı Saltuk ve dervişleri olmuştur. Bu şekilde de halkın sevgisini kazanmıştı. Tekkeler, ibadet zamanları dahil halka her zaman açıktı.
